Pembahagian Sel
Semua hidupan multisel di muka Bumi bermula daripada satu sel yang akan menjalankan pembahagian (division) berulang kali untuk menghasilkan berjuta-juta sel bagi pembentukan satu organisma.
Sel merupakan unit binaan asas bagi semua organisma hidup.
Pembahagian sel (cell division) di dalam badan sesuatu organism ialah satuproses yang berterusan (continuous process) sepanjang hayat organisma tersebut.
Pembahagian sel adalah penting untuk menambahkan bilangan sel semasapertumbuhan (growth) organisma dan penghasilan gamet yang terlibat dalampembiakan seks (sexual reproduction).
Nukleus ialah struktur yang mengawal semua aktiviti sel dan terlibat dalam penentuan keturunan.
Kromosom (bahan baka) setiap sel terdapat di dalam nukleus sel. Semua aktiviti nukleus (nucleus) yang berkait dengan keturunan melibatkan gen yang terletak pada kromosom (chromosome).
Oleh itu, nukleus berperanan dalam mengawal pembahagian sel.
Gen dan Kromosom
Gen merupakan unit keturunan asas (units of inheritance) yang membawa maklumat keturunan daripada satu generasi ke generasi yang berikut.
Setiap jenis gen mengawal perkembangan ciri-ciri tertentu. Contohnya, terdapat gen yang mengawal warna rambut, ketinggian, rupa bentuk daun dan tekstur kulit.
Separuh daripada bilangan gen ini berasal daripada ibu dan separuh lagi daripada bapa. Gen bertanggung-jawab membawa maklumat baka tentang pewarisan ciri-ciri ibu bapa kepada anak.
Gen (genes) adalah terlalu halus untuk dicerap dibawah mikroskop.
Setiap populasi organisma mempunyai bilangan dan jenis gen tersendiri. Ini menyebabkan kandungan biokimia, rupa bentuk fizikal dan ciri-ciri yang berbeza daripada organism lain.
Gen disusun mengikut urutan tertentu di sepanjang kromosom. Setiap gen menduduki tempat tertentu yang disebut lokus (locus) dalam kromosom.
Kromosom (chromosomes) merupakan struktur bebenang halus dan panjangdi dalam nukleus sel.
Kromosom dibina daripada molekul asid nukleik yang dinamakan asid deoksiribonukleik / DNA (deoxyribonucleic acids) dan protein.
Dalam keadaan normal, kromosom dalam nukleus tidak ketara dan hanya dapat dicerap semasa sel melakukan pembahagian. Kromosom hanya jelas kelihatan di bawah mikroskop cahaya berkuasa tinggi semasa pembahagian sel.
Apabila sel membahagi, kromosom mengalami penduaan (duplication). Kromosom akan mengecut dan kelihatan tebal serta pendek. Setiap kromosom ini mempunyai dua kromatid (chromatids) yang terikat ditengahnya olehsentromer (centomere).
Kedua-dua kromatid ini adalah seiras dari segi bentuk dan kandungan bahan baka.
Struktur kromosom.
Setiap organisma mempunyai bilangan kromosom tertentu. Contohnya, manusia mempunyai 46 kromosom.
Jadual di bawah menunjukkan bilangan kromosom (atau nombor kromosom) yang terkandung dalam sel soma organisma lain.
Organisma
|
Bilangan kromosom dalam sel soma
|
Paku pakis
|
480
|
Ikan gurameh
|
100
|
Kucing
|
38
|
Kuda
|
30
|
Katak
|
26
|
Jagung
|
20
|
Tomato
|
12
|
Kacang pea
|
7
|
Terdapat dua jenis kromosom, iaitu autosom dan kromosom seks dalam manusia dan haiwan peringkat tinggi.
Autosom mengawal semua ciri soma seperti jenis kumpulan darah, berat badan, saiz buah-buahan dan warna kulit.
Kromosom seks pula mengawal jenis jantina. Contohnya, dalam manusia terdapat 46 kromosom, 44 daripadanya ialah autosom manakala yang dua lagi adalah kromosom seks, iaitu kromosom XY dalam lelaki dan kromosom XX dalam wanita.
Jenis Pembahagian Sel
Setiap sel hidup boleh membahagi. Tujuan sel membahagi adalah untuk:
- Menggantikan sel lama yang sudah tua, rosak atau mati.
- Menambah bilangan sel bagi membolehkan pertumbuhan organisma.
- Menurunkan bahan baka daripada sel induk kepada sel baru melalui pembiakan (reproduction).
Semasa pembahagian sel (cell division), bukan sahaja sitoplasma membahagi, nukleus sel juga akan membahagi supaya sel baru dilengkapi dengan bahan baka induk.
Dalam erti kata lain, sel rambut manusia tetap akan membahagi untuk menghasilkan sel rambut manusia, dan sel kaki ayam akan menghasilkan sel kaki ayam.
Terdapat dua (02) jenis pembahagian sel, iaitu:
- Mitosis.
- Meiosis.
0 comments:
Post a Comment